હિન્દુમાં માન્યતા પ્રમાણે ચારધામની યાત્રાનું ખૂબ મહત્વ રહેલું છે, તેને તીર્થધામ તરીકે પણ જાણવામાં આવે છે. આદિ ગુરુ શંકરાચાર્ય દ્વારા પતિભાજીત ચાર વૈષ્ણવ તીર્થસ્થાનો છે. જેમાં દરેક હિંદુએ તેમના જીવનદરમ્યાન જવું જોઈએ, જે હિન્દુઓને મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવામાં મદદ કરશે, ઉત્તર દિશામાં બદ્રીનાથ, પશ્ચિમમાં દ્વારકા, પૂર્વમાં જગન્નાથ પુરી અને દક્ષિણમાં રામેશ્વરમ ધામ આવેલું છે. આ ચાર ધામ ચાર દિશામાં સ્થિત છે.
ઉત્તરમાં બદ્રીનાથ, દક્ષિણમાં રામેશ્વર, પૂર્વમાં પુરી અને પશ્ચિમમાં દ્વારિકા આવેલું છે પ્રાચીન કાળથી આ ચારધામ તીર્થ તરીકે હનીત છે, પરંતુ તેનો મહિમા આદ્યશંકરચાર્યજી દ્વારા પ્રચાર કરવામાં આવ્યો હતો. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે તેમણે ચાર ધામ અને બાર જ્યોતિર્લિંગની સૂચિબદ્ધ કરી હતી .
ચાર ધામને ચાર દિશામાં સ્થાપિત કરવા પાછળ જે સાંસ્કૃતિક લક્ષ્ય હતું, તે કે ભારતના લોકો ઓછામાં ઓછા તેમના દર્શનના બહાને આખા ભારતની મુલાકાત કરી શકે. તેઓ વિવિધતા અને ઘણા રંગથી ભરેલી ભારતીય સંસ્કૃતિથી પરિચિત થવા જોઈએ, તેઓને તેમના દેશની સંસ્કૃતિ અને પરંપરાઓ જાણવી જોઈએ.
દ્વારકા ધામ: ચારધામમાંનું એક ધામ દ્વારકા છે ભારતના પશ્ચિમમાં સમુદ્રના કિનારા પર આવેલું છે. જે હજારો વર્ષો પહેલા ભગવાન શ્રીકૃષ્ણએ તેને બનાવ્યું હતું. કૃષ્ણનો જન્મ મથુરામાં થયો હતો, તે ગોકુલમાં થયો હતો, તેણે દ્વારકામાં શાસન કર્યું અને અહીં બેસીને તેણે આખા દેશની બાગડોર પોતાના હાથમાં લીધી હતી. પાંડવોને ટેકો આપ્યો હતો.અને એવું કહેવામાં આવે છે કે વાસ્તવિક દ્વારકા પાણીમાં સમાઈ ગઈ હતી છે, પરંતુ કૃષ્ણની આ ભૂમિ હજી પણ આદરણીય માનવામાં આવે છે. તેથી, શ્રી કૃષ્ણ સ્વરૂપની પૂજા દ્વારકા ધામમાં કરવામાં આવે છે.
બદ્રીનાથ ધામ ચારધામ પૈકીનું ધામ છે બદ્રીનાથ ઉત્તરનું મુખ્ય તીર્થસ્થળ માનવામાં આવે છે. મંદિરમાં નર-નારાયણની પૂજા કરવામાં આવે છે અને અખંડ દીવો પ્રજ્વળી છે,શાલિગ્રામ ખડકથી બનેલી વિષ્ણુની ચતુર્ભુજ પ્રતિમા. તેની આસપાસ ડાબી બાજુએ ઉદ્ધવજી અને જમણી બાજુએ કુબેરની પ્રતિમા છે. જે સ્થાવર બોધનું પ્રતીક છે. ભારતના ચાર ધામોમાં એક મુખ્ય તીર્થસ્થાન છે. દરેક હિન્દુની ઇચ્છા હોય છે કે તેણે એકવાર બદ્રીનાથને જવું જ જોઇએ. મુસાફરો તપ્તકુંડમાં સ્નાન કરે છે. અહીં વાતુલસીના માળાના પ્રસાદ, ચણાની દાળ, દાણા અને સુગર કેન્ડી વગેરે ભોગ અર્પણ કરવામાં આવે છે.
પુરી ધામ: પુરીનું શ્રી જગન્નાથ મંદિર ભગવાન શ્રી કૃષ્ણને સમર્પિત છે. તે ભારતના ઓડિશા રાજ્યના દરિયાકાંઠાના શહેર પુરીમાં આવેલું છે. જગન્નાથ શબ્દનો અર્થ વિશ્વનો સ્વામી થાય છે. તેમના શહેરને જગન્નાથપુરી અથવા પુરી તરીકે જાણીતું છે. આ મંદિર હિંદુઓના ચાર ધામમાં એક માનવામાં છે. આ મંદિરનો વાર્ષિક રથયાત્રા ઉત્સવ વિશ્વમાં પ્રખ્યાત છે.
રામેશ્વર ધામ: રામેશ્વરમાં ભગવાન શિવની પૂજા કરવામાં આવે છે. આ શિવલિંગ બાર દ્વાદશ જ્યોતિર્લિંગોમાંનું એક છે. ભારતના ઉત્તરમાં કાશીની માન્યતા દક્ષિણમાં રામેશ્વરમની છે. રામેશ્વરમ ચેન્નઈથી આશરે ચારસો માઇલ દક્ષિણ-પૂર્વમાં આવેલું છે. તે હિંદ મહાસાગર અને બંગાળની ખાડીથી ઘેરાયેલું એક સુંદર શંખ આકારનું ટાપુ છે.
